Học sinh, sinh viên là quãng thời gian đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người. Thế nhưng hiện nay, sự trong sáng, tươi đẹp hồn nhiên của thế hệ học sinh không còn nữa. Thay vào đó là những lời nói và hành động thô tục, bạo lực. Đặc biệt hơn, những học sinh này còn đánh nhau, lột quần áo, đánh bạn giữa đường, giữa lớp học. Tình trạng bạo lực học đường đang có xu hướng gia tăng cả về số vụ việc, mức độ nghiêm trọng cũng như tính chất.
Theo con số thống kê từ Bộ giáo dục và đào tạo, một năm học trong toàn quốc xảy ra 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học, bình quân 5 vụ/ngày; cứ hơn 5.200 học sinh có một vụ bạo lực và trong 11.000 học sinh có một em bị buộc thôi học vì đánh nhau. Những con số đáng báo động như thế này sẽ ngày càng tăng, bức xúc của dư luận xã hội sẽ vẫn còn đó. Ảnh hưởng của các vụ việc đến tâm lý của học sinh, phụ huynh là rất lớn. Ai cũng thấp thỏm lo lắng, trường học - ngôi nhà thứ hai của trẻ em có thực sự là nơi an toàn cho con em họ?
Trường học là môi trường giáo dục nhân cách con người, là nơi mà ai cũng trải qua một thời gian gắn bó, là nơi có bạn bè để ta học hỏi, có thầy cô dìu dắt nhân cách chúng ta. Nhưng thật đáng buồn nếu môi trường ấy ngày càng trở nên tha hóa bởi vấn đề bạo lực học đường. Thông thường khi nói tới hai từ “bạo lực” chúng ta chỉ nghĩ tới các bạn học sinh nam sinh đánh nhau, những người dễ dàng dùng sức mạnh cơ bắp với người khác. Nhưng trên thực tế hiện nay cho thấy những hành vi bạo lực này không chỉ xảy ra ở học sinh nam mà còn xảy ra ở các học sinh nữ.
Trong thời gian gần đây, thường xuyên xảy ra các trường hợp nữ sinh giật tóc, đánh nhau bị quay video đăng lên mạng xã hội. Cụ thể, ngày 22/3/2019 tại trường Trung học cơ sở Phù Ủng (huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên) đã xảy ra sự việc đáng tiếc khi có một nhóm 05 nữ học sinh lớp 9 đã tham gia đánh và lột quần áo của 01 bạn nữ ngay tại lớp học, làm em này phải nhập viện tâm thần để điều trị nhiều ngày. Nhiều người không dám xem hết video vì quá xót xa cho em học sinh bị đánh và căm phẫn trước hành động của 05 bạn học sinh nữ này. Đáng buồn hơn, các bạn học chung lớp chứng kiến sự việc trên lại không một ai vào can ngăn, bênh vực bạn mà lại dửng dưng lấy điện thoại ra quay video. Các thầy cô trong trường thì lại che giấu hành vi của các bạn nữ đánh bạn vì sợ ảnh hưởng đến thành tích của trường.
Vụ việc chưa kịp lắng xuống, ngày 01/4/2019 mạng xã hội tiếp tục lan truyền đoạn video dài khoảng 3 phút ghi lại cảnh một nữ sinh cấp 2 ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An bị một nhóm nữ sinh khác bắt quỳ gối xin lỗi. Không những vậy, nhóm nữ sinh này còn thay nhau tát vào mặt nữ sinh và nói lời tục tĩu. Chưa hết, ngày 03/4/2019, trên mạng xã hội lại xuất hiện thông tin vụ việc học sinh lớp 5 trường Tiểu học Cửa Nam 1, phường Cửa Nam, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An mang dao đến trường gây thương tích bạn. Ngày 04/4/2019, một học sinh nam lớp 7 trường Trung học cơ sở Hòa Hiệp, xã Hòa Hiệp, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long bị một học sinh lớp 8 cùng trường đánh gây thương tích. Mới đây nhất, ngày 06/4/2019 trên mạng xã hội lại phát tán một đoạn video một nữ sinh trung học phổ thông ở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh bất ngờ bị một nhóm học sinh lao vào đánh dã man phải vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh để điều trị…
Phụ huynh, học sinh, thầy cô không thể không bàng hoàng cũng như bức xúc trước những video cả một nhóm học sinh đánh một bạn nữ, thậm chí cắt tóc, lột đồ quay video đăng lên mạng xã hội. Mà những đoạn video đó cũng chỉ là một góc rất nhỏ trong tình trạng bạo lực học đường hiện nay, ngoài xã hội thực chất vẫn còn vô vàn các vụ bạo lực mà có thể còn chưa được công khai. Đối tượng trong các video đánh nhau đó chính là những bạn học sinh trung học cơ sở hay trung học phổ thông, là lứa tuổi mà các em có những biến đổi về tâm sinh lý, suy nghĩ bồng bột và thích thể hiện bản thân. Ngày nay, bạo lực học đường không chỉ xảy ra ở hình thức đơn giản như chửi nhau, đánh nhau nữa mà đáng lo ngại hơn đó là việc đánh nhau nghiêm trọng có thể nguy hại đến tính mạng và có thể dẫn đến những chế tài hình sự. Có những sự việc cả chục nữ sinh xúm vào giật tóc, cầm giày dép đánh một bạn, thậm chí còn quay video đăng trên mạng xã hội, và thậm chí còn dùng dao rạch vào mặt bạn. Những người hứng chịu việc bạo lực học đường đó chắc chắn không chỉ chịu nỗi đau về thân xác mà còn chịu tổn thương nghiêm trọng về tinh thần.
Nguyên nhân của vấn đề bạo lực học đường thứ nhất là do các học sinh có ý thức về cái tôi quá lớn, muốn thể hiện mình, muốn cho mọi người thấy mình đã lớn và có thể hành xử theo suy nghĩ của bản thân; sự bức xúc của cá nhân khi không nhận được điều mà cá nhân muốn và những điều mà cá nhân kỳ vọng nhưng không đạt được; sự ghanh ghét đố kị về những điều mà người khác có được; những cử chỉ và nhận xét mang nội dung hạ nhục. Đặc biệt là đối với học sinh Trung học cơ sở với sự thay đổi mạnh về mặt thể chất và tâm sinh lý nhưng không cân đối do đó trong tâm lý có những nét bất ổn, đôi lúc là bốc đồng và không kiểm soát được hành vi bản thân. Thứ hai là tác động của phim ảnh bạo lực, những game hành động. Đây là một trong những nguyên nhân có ảnh hưởng tương đối sâu sắc tới hành vi bạo lực của học sinh, vì học sinh lứa tuổi trung học cơ sở và trung học phổ thông rất quan trọng tình bạn và quan hệ bạn bè chi phối rất nhiều tới sự phát triển nhân cách ở lứa tuổi này. Do đó, khi trẻ chơi với nhóm bạn có hành vi bạo lực thì trẻ cũng có hành vi bạo lực theo và đôi khi hành vi bạo lực đó được trẻ coi là hành vi tốt để bảo vệ bạn bè. Vì đôi khi trẻ không nhận thức được hoặc có nhận thức sai lệch về động cơ của hành động dẫn tới những hành vi sai lệch trong môi trường học tập. Một nguyên nhân không thể không kể đến đó là sự giáo dục của gia đình. Gia đình là cái nôi để các em phát triển nhân cách, những trường hợp học sinh cá biệt thường là do thiếu sự quản lý, giáo dục của gia đình. Trong độ tuổi này, các em học sinh có những thay đổi về tâm sinh lý nên các bậc phụ huynh cần quan tâm giáo dục hơn nữa về nhân cách sống cho con em của mình để con em mình có định hướng tốt hơn về những cư xử trong xã hội.
Nhà trường là nơi để học sinh rèn luyện đạo đức và tri thức, là nơi để các em trưởng thành, định hướng tương lai mai sau của bản thân mình. Vậy để cho các em học sinh coi đây thực sự là môi trường lành mạnh, là ngôi nhà thứ hai của mình thì cả xã hội cần chung tay xây dựng một môi trường trường học “không bạo lực”. Để ngăn chặn nạn bạo lực học đường trước hết cần giáo dục cho các em một cách nhìn nhận đúng đắn hơn về bạo lực trong nhà trường là như thế nào và làm thế nào để các em tránh xa bạo lực học đường, tránh những đáng tiếc xảy ra đối với hiện tại và tương lai của các em. Cần quan tâm nâng cao văn hóa gia đình, người lớn phải làm gương, giao tiếp ứng xử đúng chừng mực để các em học theo. Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa ba môi trường giáo dục: gia đình, nhà trường và xã hội để tạo môi trường lành mạnh cho các em phát triển và hoàn thiện bản thân mình. Nhà trường cần phát huy trách nhiệm của đội ngũ giáo viên, nhất là giáo viên chủ nhiệm trong việc kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của từng cá nhân học sinh để kịp thời ngăn chặn bạo lực học đường, đồng thời có những hình thức xử lý nghiêm khắc đối với những em học sinh có hành vi vi phạm. Đối với các em học sinh cần chịu khó học tập trau dồi kiến thức và nhân cách của mình, biết kiềm chế nóng giận, biết nhận lỗi và sửa lỗi khi mình làm sai và biết vị tha khi bạn bè nhận ra lỗi lầm. Có như vậy mới ngăn chặn và đẩy lùi được nạn bạo lực trong các nhà trường.
