Theo đơn khởi kiện ngày 13/8/2012 và đơn khởi kiện bổ sung ngày 27/3/2017 bà Thái Thị CL yêu cầu Tòa án buộc ông Thái Văn H phải chia cho nguyên đơn phần đất thuộc thửa số 629, tờ bản đồ số 09, diện tích 153m2 (trong đó 50m2 đất ONT, 103m2 đất CLN); thửa số 630, diện tích 653m2 đất CLN; thửa số 631 (sau đó rút lại yêu cầu) đất tọa lạc ấp Vĩnh Nhuận, xã Vĩnh Bình, huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ. Yêu cầu Tòa án buộc ông Thái Văn Q phải chia cho nguyên đơn phần đất thuộc thửa số 363, diện tích 2.592m2, loại đất 2L, tờ bản đồ số 09, đất tọa lạc ấp Vĩnh Nhuận, xã Vĩnh Bình, huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ. Thực tế, phần đất này nguyên đơn đã sử dụng diện tích 01 công (1296m2) từ khoảng năm 1990 – 1992, đến năm 1995 ông Quang giao thêm 01 công (1296m2) nữa, tổng diện tích là 2952m2.
Bản án sơ thẩm số xác định quan hệ tranh chấp là “yêu cầu chia tài sản chung” và đã tuyên:
- Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Thái Thị CL đối với ông Thái Văn Q. Xác định thửa đất 363, tờ bản đồ số 09, đất tọa lạc ấp Vĩnh Nhuận, xã Thới Thuận, huyện Thốt Nốt, tỉnh Cần Thơ nay là ấp Vĩnh Nhuận, xã Vĩnh Bình, huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ do ông Thái Văn Q đứng tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 01124 ngày 26/7/2004 là tài sản chung chưa chia.
- Bác yêu cầu khởi kiện của bà Thái Thị CL về việc yêu cầu ông Thái Văn H chia tài sản chung cho bà Long 42,8m2 đất T và 110,2m2 đất LNK tại thửa 626A thuộc một phần thửa 629, và 653m2 đất LNK tại thửa 630A thuộc một phần thửa 630, tờ bản đồ số 9, đất tọa lạc ấp Vĩnh Nhuận, xã Thới Thuận, huyện Thốt Nốt, tỉnh Cần Thơ nay là ấp Vĩnh Nhuận, xã Vĩnh Bình, huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ do ông Thái Văn H đứng tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 000333 ngày 28/3/1998, vì không có căn cứ.
Quá trình kiểm sát bản án, Viện kiểm sát nhân dân huyện Vĩnh Thạnh nhận thấy, theo sự thừa nhận của các đương sự, nguồn gốc các thửa đất 629, 630, 363 là do cha mẹ của họ là ông Thái Văn B, bà Trần Thị Th để lại, ông B chết năm 1985, bà Th chết năm 1990 đều không để lại di chúc, theo quy định Điều 645 Bộ luật dân sự năm 2005 về thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế là 10 năm đã hết. Cho nên, ngày 13/8/2012 bà Thái Thị CL có đơn khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung các thửa đất 629, 630, 363 được Tòa án nhân dân huyện Vĩnh Thạnh thụ lý vụ án và xác định quan hệ “Tranh chấp chia tài sản chung” là đúng quy định của Bộ luật dân sự năm 2005 và tiểu mục số 2.4 mục 2 phần I của Nghị quyết số 02/2004/HĐTP ngày 10/8/2004.
Tuy nhiên, quá trình Tòa án thụ lý giải quyết vụ án thì Bộ luật dân sự năm 2015 đã được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ ngày 01/01/2017, theo đó tại điểm d - khoản 1 - Điều 688 quy định “Thời hiệu được áp dụng theo quy định của Bộ luật này”. Như vậy, kể từ ngày 01/01/2017 thì thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản theo quy định tại Điều 623 Bộ luật dân sự năm 2015. Trong vụ án này, ông Thái Văn B chết năm 1985 nên đã hết thời hiệu chia thừa kế, nhưng bà Trần Thị Th chết năm 1990 nên vẫn còn thời hiệu chia di sản thừa kế. Tòa án đã không giải thích, hướng dẫn để cho nguyên đơn biết về sự thay đổi của pháp luật cũng như có quyền thay đổi, bổ sung đơn khởi kiện, và xác định lại quan hệ tranh chấp là chia di sản thừa kế đối với phần di sản của bà Trần Thị Th và quan hệ chia tài sản chung đối với phần di sản của ông Thái Văn B là chưa đúng theo qui định của pháp luật dân sự về thời hiệu yêu cầu chia thừa kế và xác định không đúng quan hệ pháp luật, nên Viện kiểm sát nhân dân huyện Vĩnh Thạnh đã ban hành kháng nghị đối với bản án theo thủ tục phúc thẩm.
Bản án sơ thẩm số xác định quan hệ tranh chấp là “yêu cầu chia tài sản chung” và đã tuyên:
- Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Thái Thị CL đối với ông Thái Văn Q. Xác định thửa đất 363, tờ bản đồ số 09, đất tọa lạc ấp Vĩnh Nhuận, xã Thới Thuận, huyện Thốt Nốt, tỉnh Cần Thơ nay là ấp Vĩnh Nhuận, xã Vĩnh Bình, huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ do ông Thái Văn Q đứng tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 01124 ngày 26/7/2004 là tài sản chung chưa chia.
- Bác yêu cầu khởi kiện của bà Thái Thị CL về việc yêu cầu ông Thái Văn H chia tài sản chung cho bà Long 42,8m2 đất T và 110,2m2 đất LNK tại thửa 626A thuộc một phần thửa 629, và 653m2 đất LNK tại thửa 630A thuộc một phần thửa 630, tờ bản đồ số 9, đất tọa lạc ấp Vĩnh Nhuận, xã Thới Thuận, huyện Thốt Nốt, tỉnh Cần Thơ nay là ấp Vĩnh Nhuận, xã Vĩnh Bình, huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ do ông Thái Văn H đứng tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 000333 ngày 28/3/1998, vì không có căn cứ.
Quá trình kiểm sát bản án, Viện kiểm sát nhân dân huyện Vĩnh Thạnh nhận thấy, theo sự thừa nhận của các đương sự, nguồn gốc các thửa đất 629, 630, 363 là do cha mẹ của họ là ông Thái Văn B, bà Trần Thị Th để lại, ông B chết năm 1985, bà Th chết năm 1990 đều không để lại di chúc, theo quy định Điều 645 Bộ luật dân sự năm 2005 về thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế là 10 năm đã hết. Cho nên, ngày 13/8/2012 bà Thái Thị CL có đơn khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung các thửa đất 629, 630, 363 được Tòa án nhân dân huyện Vĩnh Thạnh thụ lý vụ án và xác định quan hệ “Tranh chấp chia tài sản chung” là đúng quy định của Bộ luật dân sự năm 2005 và tiểu mục số 2.4 mục 2 phần I của Nghị quyết số 02/2004/HĐTP ngày 10/8/2004.
Tuy nhiên, quá trình Tòa án thụ lý giải quyết vụ án thì Bộ luật dân sự năm 2015 đã được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ ngày 01/01/2017, theo đó tại điểm d - khoản 1 - Điều 688 quy định “Thời hiệu được áp dụng theo quy định của Bộ luật này”. Như vậy, kể từ ngày 01/01/2017 thì thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản theo quy định tại Điều 623 Bộ luật dân sự năm 2015. Trong vụ án này, ông Thái Văn B chết năm 1985 nên đã hết thời hiệu chia thừa kế, nhưng bà Trần Thị Th chết năm 1990 nên vẫn còn thời hiệu chia di sản thừa kế. Tòa án đã không giải thích, hướng dẫn để cho nguyên đơn biết về sự thay đổi của pháp luật cũng như có quyền thay đổi, bổ sung đơn khởi kiện, và xác định lại quan hệ tranh chấp là chia di sản thừa kế đối với phần di sản của bà Trần Thị Th và quan hệ chia tài sản chung đối với phần di sản của ông Thái Văn B là chưa đúng theo qui định của pháp luật dân sự về thời hiệu yêu cầu chia thừa kế và xác định không đúng quan hệ pháp luật, nên Viện kiểm sát nhân dân huyện Vĩnh Thạnh đã ban hành kháng nghị đối với bản án theo thủ tục phúc thẩm.
