Tại Lễ kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống ngành Kiểm sát nhân dân (26/7/1960-26/7/2025), đón nhận danh hiệu Anh hùng Lao động và Đại hội Thi đua yêu nước ngành KSND lần thứ VII, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài phát biểu chỉ đạo khẳng định vị trí, vai trò, đóng góp của ngành KSND đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời, định hướng chiến lược, tạo động lực mạnh mẽ để toàn ngành KSND tiếp tục phấn đấu phát triển vững mạnh, chính quy, hiện đại, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Ảnh: Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo Tại Lễ kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống ngành Kiểm sát nhân dân (26/7/1960-26/7/2025), đón nhận danh hiệu Anh hùng Lao động và Đại hội Thi đua yêu nước ngành KSND lần thứ VII (nguồn Báo Bảo vệ pháp luật)
Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: “Vai trò, trách nhiệm của ngành Kiểm sát nhân dân trong thời gian tới là rất lớn, rất quan trọng - là một trong những trụ cột bảo vệ công lý trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; là một thành tố quan trọng trong xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; góp phần kiến tạo một xã hội kỷ cương, công bằng, dân chủ, văn minh - nơi công lý được thực thi, pháp luật được thượng tôn và lòng dân được củng cố”.
Vì sao ngành Kiểm sát nhân dân là một trụ cột bảo vệ công lý?
Trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta luôn khẳng định: “Công lý, quyền con người, quyền công dân là trung tâm, là mục tiêu của cải cách tư pháp.” Để hiện thực hóa mục tiêu ấy, cùng với Tòa án nhân dân và các cơ quan tư pháp khác, ngành Kiểm sát nhân dân giữ vai trò một trong những trụ cột quan trọng bảo vệ công lý, bảo đảm cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào công lý và pháp luật. Công lý là giá trị cốt lõi của Nhà nước pháp quyền. Trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, công lý không chỉ dừng lại ở sự công bằng pháp lý, mà còn mang ý nghĩa nhân văn, nhân đạo và bình đẳng xã hội. Hiến pháp năm 2013 khẳng định rõ: “Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.” Như vậy, từ góc độ hiến định, Viện kiểm sát nhân dân là thiết chế độc lập tương đối, có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ công lý, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Ngày 26/7/1960, Quốc hội khóa II thông qua Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân đầu tiên, đánh dấu sự ra đời của một cơ quan mới trong bộ máy nhà nước xã hội chủ nghĩa, cơ quan có chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật, nhằm giữ vững kỷ luật pháp chế xã hội chủ nghĩa. Trải qua hơn sáu thập kỷ xây dựng và trưởng thành: Giai đoạn 1960 -1981, ngành Kiểm sát đảm nhiệm kiểm sát chung, bảo đảm sự thống nhất quản lý nhà nước. Giai đoạn 1981 - 2002: Bước vào thời kỳ đổi mới, Viện kiểm sát tập trung kiểm sát hoạt động tư pháp, thực hành quyền công tố để bảo đảm tính khách quan, hợp pháp của quá trình tố tụng. Từ năm 2013 đến nay: Hiến pháp mới khẳng định rõ vai trò bảo vệ công lý, quyền con người, quyền công dân, tạo cơ sở chính trị - pháp lý vững chắc cho Ngành trong thời kỳ xây dựng Nhà nước pháp quyền hiện đại.
Viện kiểm sát nhân dân là một trong các cơ quan hiến định trong bộ máy nhà nước, được tổ chức theo hệ thống dọc thống nhất, từ Trung ương đến địa phương. Điều này giúp bảo đảm sự chỉ đạo tập trung, thống nhất, xuyên suốt trong thực hiện quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp.
Ảnh: Đồng chí Đỗ Văn Tạo, Phó Viện trưởng VKSND Khu vực 12 - Cần Thơ báo cáo kết quả công tác của bộ phận hình sự tháng 9 và phương hướng, nhiệm vụ tháng 10/2025
Thực hành quyền công tố: Viện kiểm sát nhân dân thực hiện việc truy tố, bảo đảm người có tội bị xử lý nghiêm minh, người vô tội không bị oan sai, đây chính là cốt lõi của bảo vệ công lý. Kiểm sát hoạt động tư pháp: Viện kiểm sát kiểm sát tính hợp pháp của hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, bảo đảm mọi hoạt động tư pháp đều đúng pháp luật, đúng người, đúng tội, đúng pháp lý và nhân đạo, góp phần giữ cho cán cân pháp luật luôn cân bằng, bảo đảm mọi quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân được tôn trọng. Chức năng kiểm sát còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, bởi trong mỗi quyết định truy tố, không truy tố, kháng nghị hay kiến nghị… đều liên quan đến số phận của một con người, vì vậy phải cân nhắc hết sức kỹ lưỡng cả lý và tình, bảo đảm công lý được thực thi, người bị xử lý “tâm phục, khẩu phục”, qua đó củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với nền tư pháp của đất nước.
Trong cơ chế quyền lực nhà nước là thống nhất, có phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp thì Viện kiểm sát nhân dân là một thiết chế kiểm soát quyền lực tư pháp hiệu quả, ngăn ngừa sự tùy tiện, lạm quyền trong hoạt động điều tra, xét xử và thi hành án.
Thực tiễn hoạt động của ngành Kiểm sát nhân dân trong những năm qua đã khẳng định rõ vai trò bảo vệ công lý, bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người. Trong công tác đấu tranh phòng, chống oan sai, nhiều vụ án được phát hiện, kháng nghị, kiến nghị kịp thời, trả lại sự công bằng cho người dân. Trong công tác kiểm sát hoạt động tư pháp, hàng nghìn kiến nghị, kháng nghị đã góp phần chấn chỉnh vi phạm, nâng cao kỷ cương pháp luật. Đặc biệt, trong thời kỳ chuyển đổi số, ngành Kiểm sát đang tiên phong thực hiện đề án “Viện kiểm sát điện tử”, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu, hồ sơ điện tử, hướng tới nền tư pháp thông minh, minh bạch và hiệu quả hơn.
Từ góc độ lý luận, lịch sử và thực tiễn, có thể khẳng định rằng:
Ngành Kiểm sát nhân dân là một trong những trụ cột bảo vệ công lý trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Viện kiểm sát nhân dân không chỉ là cơ quan thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, mà còn là thiết chế bảo vệ Hiến pháp, bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng nhấn mạnh: “Mọi hoạt động tư pháp phải hướng tới mục tiêu bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm minh, thống nhất.”
Để tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột ấy, ngành Kiểm sát nhân dân cần: Đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ trong thực hành quyền công tố, kiểm sát tư pháp; tăng cường đạo đức nghề nghiệp, bản lĩnh chính trị, năng lực pháp lý của đội ngũ Kiểm sát viên; nâng cao hiệu quả kiểm sát điều tra, xét xử, thi hành án, góp phần phòng ngừa oan sai và vi phạm pháp luật; tiếp tục xây dựng và không ngừng rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức công vụ theo lời Bác Hồ đã dạy, người cán bộ Kiểm sát phải “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”.
Thanh Khoa
VKSND Khu vực 12
.png)
