Ngày 9/5/1945 (giờ Moskva), Đức quốc xã ký biên bản đầu hàng vô điều kiện quân đội Liên Xô và quân Đồng minh, đánh dấu Chiến tranh Thế giới thứ hai chấm dứt tại châu Âu. Ngày Chiến thắng 9/5 trở thành một mốc son sáng ngời trong lịch sử thế giới, là ngày chiến thắng chung của các lực lượng dân chủ và hòa bình, đặc biệt là nhân dân và Hồng quân Liên Xô, đập tan chủ nghĩa phát-xít, giành lại hòa bình cho nhân loại.

Chiến sĩ Hồng quân cắm lá cờ chiến thắng lên nóc Nhà Quốc hội Đức, chiều 30/4/1945. (Ảnh: Getty Images)
Chiến tranh thế giới lần thứ II kéo dài từ năm 1939 đến năm1945, liên quan đến 61 quốc gia. Đồng minh của Thế chiến II bao gồm: Liên Xô, Hoa Kỳ, Pháp và Trung Quốc, cùng với một số quốc gia khác, chiến đấu chống lại chế độ Phát xít, được hình thành bởi Đức, Nhật Bản và Italy.
Cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của nhân dân Liên Xô bắt đầu vào ngày 22/6/1941 và vào ngày 8/5/1945, văn kiện cuối cùng về sự đầu hàng vô điều kiện của Đức Quốc xã và các lực lượng vũ trang của chế độ này đã được ký kết tai Berlin.
Trong suốt bốn năm của cuộc chiến, hơn 26 triệu công dân Liên Xô đã không trở về nhà, con số này không chỉ bao gồm những người lính hy sinh trên chiếntrường, mà còn cả thiệt hại đối với dân thường. Nhiều người thắc mắc tại sao ở Nga, Ngày Chiến thắng lại được tổ chức vào ngày 9/5, trong khi ở nhiều quốc gia khác cũng tổ chức sự kiện này vào ngày 8/5. Đã có nhiều suy diễn khác nhau liên quan đến vấn đề này, nhưng câu trả lời đúng nhất đó là do chênh lệch về múi giờ. Về mặt chính thức, tài liệu đầu hàng của Đức Quốc xã được ký vào lúc 23h01 ngày 8/5 theo giờ địa phương, nhưng tin chiến thắng đến Moskva thì thời điểm đó đã bước sang ngày 9/5.
Sau đó, thông cáo về chiến thắng của quân đội Liên Xô trước Đức Quốc xã đã được phát thanh viên nổi tiếng của Đài phát thanh toàn Liên Xô Yuri Levitan đọc trên làn sóng điện: Cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại do nhân dân Liên Xô tiến hành chống lại quân xâm lược Đức Quốc xã đã kết thúc thắng lợi, nước Đức hoàn toàn bị đánh bại. Điều đáng chú ý là vào Ngày Chiến thắng đầu tiên không có cuộc diễu hành hoành tráng như ngày nay, cũng không có dải băng Thánh George, không có hoa cẩm chướng, không có Trung đoàn Bất tử.
Ngày hôm đó, tất cả người dân ra khỏi nhà của họ, chào đón nhận những vị khách, sắp xếp các bữa tiệc với những bài hát và điệu múa, và tất nhiên, tiếp tục chờ đợi sự trở về của những người linh sống sót từ mặt trận. Điểm nhấn của lễ kỷ niệm kết thúc bằng màn bắn pháo hoa hoành tráng ở Moskva.
Lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng của nước Nga năm nay đánh dấu sự kết thúc của cuộc chiến tranh ở châu Âu. Kết quả cuộc đại chiến là hơn 40 triệu người đã thiệt mạng trên lục địa này, trong số đó có ít nhất 27 triệu người dân thường Xô viết. Ngày Chiến thắng 9/5 trở thành một mốc son sáng ngời trong lịch sử thế giới, là ngày chiến thắng chung của các lực lượng dân chủ và hòa bình, đặc biệt là nhân dân và Hồng quân Liên Xô, đập tan chủ nghĩa phát-xít, giành lại hòa bình cho nhân loại.
Tổng hợp: Lê Tấn Lợi
Viện KSND H. Vĩnh Thạnh