Thời gian qua tình hình tội phạm trên địa bàn thành phố Cần Thơ có chiều hướng diễn biến phức tạp, xảy ra với quy mô lớn, tính chất, mức độ ngày càng nghiêm trọng, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, khó phát hiện điều tra để xử lý. Trong đó, nổi lên là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng đang có xu hướng gia tăng, với nhiều phương thức, thủ đoạn, hình thức đa dạng, chiếm đoạt của người dân với số lượng lớn về tài sản, ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự tại địa phương. Trên địa bàn quận Bình Thủy theo số liệu thống kê trong năm 2022-2023 đã tiếp nhận, thụ lý tổng cộng 16 nguồn tin về tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, chiếm đoạt số tiền tổng cộng là 2.482.307.128 đồng; năm 2023 có 11 nguồn tin về tội phạm, chiếm đoạt số tiền là 1.465.457.128 đồng. Từ kết quả tiếp nhận đã nhận diện được hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng xảy ra trên địa bàn quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ được thực hiện bằng những phương thức, thủ đoạn sau:
- Thủ đoạn đăng tin bán hàng hóa trên các trang mạng xã hội Facebook, Zalo... rẻ hơn giá thị trường, khi có người đặt mua hàng hóa thì đối tượng sẽ yêu cầu người mua hàng chuyển khoản đặt cọc trước, sau đó giả danh cả người bán hàng và người mua hàng, rồi giữ vai trò trung gian và chủ động liên hệ thỏa thuận với cả hai bên để lừa dối người bán hàng giao hàng hóa tại địa điểm của người mua hàng, yêu cầu người mua hàng chuyển tiền để thanh toán rồi chiếm đoạt số tiền 520.355.990 đồng.
- Thủ đoạn giả danh nhân viên ngân hàng, nhân viên công ty tài chính gọi điện thoại qua mạng viễn thông, đăng tin trên các trang mạng xã hội Facebook, Zalo... để hỗ trợ nâng cấp hạn mức tín dụng, hỗ trợ làm hồ sơ vay tiền với lãi suất thấp, thủ tục nhanh chóng, không cần thế chấp…; khi khách hàng có nhu cầu thì đối tượng sẽ hướng dẫn, yêu cầu khách hàng chuyển khoản nộp các khoản phí để được giải ngân rồi chiếm đoạt hoặc sử dụng thông tin khách hàng cung cấp để tạo hồ sơ vay tiền rồi chiếm đoạt tiền vay của khách hàng và chiếm đoạt số tiền 579.650.450 đồng.
- Thủ đoạn đăng tin tuyển cộng tác viên bán hàng online trên các trang mạng xã hội Facebook, Zalo... và yêu cầu bị hại phải đưa tiền để tạm ứng, thanh toán trước qua tài khoản các đơn hàng, sau đó sẽ được nhận lại tiền thanh toán trước và tiền huê hồng; đối với đơn hàng có giá trị nhỏ, đối tượng sẽ chuyển lại tiền gốc và tiền huê hồng đầy đủ để tạo niềm tin cho bị hại, sau đó sẽ tiếp tục yêu cầu bị hại thanh toán đơn hàng giá trị lớn hơn, khi bị hại thanh toán xong các đơn hàng có giá trị ngày càng lớn hơn thì đối tượng đưa ra nhiều lý do như: cộng tác viên vi phạm quy định về lỗi nhắn tin sai cú pháp, chuyển vượt quá định mức số tiền thanh toán trong ngày, quá hạn... dẫn đến tài khoản bị khóa và yêu cầu bị hại phải chuyển tiền thêm nhiều lần để bảo lãnh, xác minh tài khoản... thì mới cho rút lại tiền gốc và tiền huê hồng, do muốn lấy lại tiền, tiếc tiền nên bị hại đã làm theo yêu cầu của đối tượng cho đến khi hết khả năng thanh toán thì mới biết bị lừa đảo và đối tượng đã chiếm đoạt số tiền 1.057.164.688 đồng.
- Thủ đoạn giả danh công chức nhà nước gọi điện thoại qua mạng viễn thông, qua tài khoản trên mạng xã hội yêu cầu bị hại truy cập vào đường link đã tạo sẵn và làm theo hướng dẫn, sau đó đối tượng đánh cắp thông tin và chiếm quyền sử dụng các tài khoản ngân hàng của bị hại để chuyển khoản, tất toán các tài khoản ngân hàng rồi chiếm đoạt số tiền 325.136.000 đồng.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình hình tội phạm nêu trên là do đa số người dân bị lừa đảo còn nhẹ dạ cả tin, hám lợi, thiếu hiểu biết… dẫn đến thiếu thông tin, không cảnh giác với phương thức, thủ đoạn của đối tượng phạm tội. Mặt khác, do hoạt động của loại tội phạm này diễn ra trên không gian mạng nên khó xác định được nhân thân của đối tượng phạm tội, đối tượng thường sử dụng thủ đoạn đa dạng, tinh vi, khó phát hiện ở nhiều địa điểm khác nhau; lợi dụng các chương trình, phần mềm kết nối internet thường có lỗ hổng bảo mật để khai thác lỗ hổng bảo mật nhằm thực hiện hành vi phạm tội.
Nguyễn Tấn Cường
VKSND quận Bình Thủy
