Quyết tâm xây dựng bộ máy Viện kiểm sát nhân dân 03 cấp “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” trong tình hình mới (Qua thực tiễn Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 12

Trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới, ngành Kiểm sát nhân dân cũng đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa để đáp ứng sự phát triển của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Là cơ quan giữ vị trí, vai trò đặc biệt trong hệ thống tư pháp Việt Nam, Viện kiểm sát nhân dân có sứ mệnh cao cả được Hiến pháp và pháp luật giao phó là: thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, nhằm bảo đảm cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất, bảo vệ công lý, quyền con người, quyền công dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Để thực hiện sứ mệnh ấy, tổ chức bộ máy của ngành Kiểm sát phải thực sự tinh gọn, mạnh mẽ, hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới.

Trong dòng chảy đổi mới chung ấy, Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 12 - Cần Thơ đã thể hiện rõ bản lĩnh tiên phong, tinh thần đoàn kết và khát vọng vươn lên, chủ động cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước và ngành Kiểm sát nhân dân, nhất là việc thực hiện mô hình tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 03 cấp theo hướng “Tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả” phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”.

Thực tiễn tổ chức, hoạt động và kết quả nổi bật của VKSND Khu vực 12 - Cần Thơ

* Đổi mới công tác lãnh đạo, chỉ đạo - nhân tố then chốt bảo đảm thành công trong thực hiện nhiệm vụ

Lãnh đạo VKSND Khu vực 12 đã đổi mới, lãnh đạo bằng kế hoạch, chỉ tiêu, kết quả và trách nhiệm cụ thể, lấy chất lượng, tiến độ và hiệu quả công việc làm thước đo của từng công chức, Kiểm sát viên; định kỳ hằng tháng, Lãnh đạo Viện tổ chức họp với các bộ phận nghiệp vụ để định hướng công tác, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; ban hành đồng bộ các quy chế làm việc, quy định nội bộ, thành lập các tổ giúp việc chuyên trách trong từng lĩnh vực, qua đó đưa hoạt động của đơn vị vào nề nếp, thống nhất, đúng quy định pháp luật và sát với thực tiễn địa bàn.

Lãnh đạo VKSND thành phố Cần Thơ kiểm tra công tác sắp xếp bộ máy tại VKSND Khu vực 12- ảnh: Thảo Nguyên

Cùng với đó, công tác chống oan, sai và bỏ lọt tội phạm tiếp tục được xác định là nhiệm vụ xuyên suốt, trọng tâm hàng đầu. Chỉ đạo tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, nâng cao vai trò của Kiểm sát viên trong kiểm sát giải quyết nguồn tin về tội phạm và trong suốt quá trình tố tụng hình sự, đồng thời chỉ đạo tập trung vào các khâu nghiệp vụ còn khó khăn, phức tạp, tạo chuyển biến thực chất trong chất lượng công tác kiểm sát. Các Kiểm sát viên được yêu cầu tăng cường kiểm sát tính hợp pháp, đúng đắn trong các bản án, quyết định, chủ động phát hiện vi phạm, kịp thời kiến nghị, kháng nghị để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức và công dân, góp phần nâng cao vai trò, uy tín của ngành Kiểm sát trong lĩnh vực tư pháp.

Một dấu ấn rõ nét trong đổi mới công tác lãnh đạo, chỉ đạo là xác định chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin là nhiệm vụ trọng tâm và đột phá. Đơn vị đã chủ động triển khai hệ thống quản lý hồ sơ điện tử, số hóa toàn bộ hồ sơ vụ án, bảo đảm 100% vụ án hình sự, dân sự được số hóa, lưu trữ, quản lý và khai thác trên nền tảng số, tuân thủ các quy định về an toàn, an ninh mạng. Việc họp giao ban, báo cáo, giám sát tiến độ, trao đổi nghiệp vụ được thực hiện trực tuyến, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí hành chính, nâng cao hiệu suất, tính minh bạch và độ chính xác trong điều hành.

* Đổi mới công tác tổ chức, cán bộ - nền tảng quan trọng trong vận hành mô hình Viện kiểm sát nhân dân 03 cấp

Thực hiện tinh thần chỉ đạo của Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ, đơn vị đã chủ động rà soát, sắp xếp lại tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm nguyên tắc “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền”, tránh chồng chéo chức năng, bỏ sót nhiệm vụ. Việc bố trí, phân công được thực hiện trên cơ sở đánh giá đúng năng lực, sở trường và phẩm chất đạo đức của từng công chức, Kiểm sát viên, thể hiện rõ tinh thần đổi mới trong tư duy lãnh đạo. Chủ động cử công chức, Kiểm sát viên tham gia nhiều khóa bồi dưỡng về nghiệp vụ, lý luận chính trị, chuyển đổi số và kỹ năng quản lý điều hành, qua đó góp phần làm cho công chức, Kiểm sát viên từng bước thích ứng với yêu cầu chuyển đổi số, tư duy pháp lý hiện đại.

* Đổi mới trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp

Đơn vị đã chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, đảm bảo xử lý đúng quy định 100%, không để xảy ra oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm. Trong các giai đoạn điều tra, truy tố và xét xử, lấy phương châm “công tố gắn với điều tra - trách nhiệm, bản lĩnh, chuyên nghiệp” làm định hướng xuyên suốt. Nhờ đó, 100% các vụ án truy tố được Tòa án đưa ra xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không có vụ án bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Kiểm sát viên. Đơn vị chú trọng đổi mới phương pháp tranh tụng tại tòa, các phiên tòa rút kinh nghiệm, phiên tòa trực tuyến theo Nghị quyết số 33/2021/QH15 của Quốc hội được tổ chức định kỳ. Qua đó, trên 90% Kiểm sát viên được đánh giá tiến bộ rõ rệt về kỹ năng lập luận, đối đáp, ứng xử và sử dụng chứng cứ, thể hiện phong thái tự tin, chuẩn mực trong thực thi công vụ.

Trong lĩnh vực kiểm sát hoạt động tư pháp, các khâu công tác kiểm sát được triển khai chặt chẽ, đồng bộ giữa kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tin báo, kiểm sát điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp, hình thành một chuỗi kiểm sát liên thông, khép kín, lấy chất lượng làm trung tâm, lấy hiệu quả làm thước đo. Đơn vị chú trọng kiểm sát tính hợp pháp, kịp thời và khách quan của các quyết định, hành vi tố tụng; kịp thời phát hiện ban hành các kháng nghị, kiến nghị yêu cầu các cơ quan khắc phục những vi phạm, với tỷ lệ kiến nghị, kháng nghị được chấp nhận đạt 100%, thể hiện uy tín và chất lượng kiểm sát ngày càng được nâng cao.

* Tiên phong và chủ động trong thực hiện Nghị quyết 205/2025/QH15 - khẳng định vai trò của Viện kiểm sát trong bảo vệ lợi ích công và nhóm yếu thế

Thực hiện Nghị quyết số 205/2025/QH15 ngày 24/6/2025 của Quốc hội khóa XV về “Thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công”, đơn vị đã chủ động xây dựng kế hoạch triển khai, ban hành công văn gửi UBND và Mặt trận Tổ quốc cùng các ban, ngành đoàn thể các xã, phường trên địa bàn nhằm phối hợp rà soát, thu thập thông tin, lựa chọn các vụ việc có dấu hiệu xâm phạm đến quyền, lợi ích công cộng, quyền của nhóm yếu thế nhưng chưa có người khởi kiện; đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu rõ ý nghĩa của việc Viện kiểm sát nhân dân tham gia khởi kiện nhằm bảo vệ lợi ích công. Qua đó, đã lựa chọn được 03 vụ việc đủ điều kiện khởi kiện dân sự công ích gửi hồ sơ về VKSND thành phố, góp phần tăng cường vai trò của Viện kiểm sát trong bảo vệ quyền công dân, lợi ích Nhà nước, lợi ích xã hội.

* Chuyển đổi số - bước đột phá nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động trong kỷ nguyên số

Đơn vị đã trang bị 100% máy tính cho công chức, Kiểm sát viên; nâng cấp hệ thống mạng nội bộ, mạng không dây, thiết lập hệ thống bảo mật thông tin và sao lưu dữ liệu định kỳ. Việc trao đổi, xử lý văn bản hành chính được thực hiện 100% trên Hệ thống Quản lý văn bản của Ngành; áp dụng chữ ký số trong tất cả quy trình phê duyệt, phát hành văn bản, thanh toán qua Kho bạc Nhà nước, bảo đảm nhanh, chính xác, an toàn. Đặc biệt, đơn vị đã số hóa và ứng dụng sơ đồ tư duy trong báo cáo, đề xuất đường lối giải quyết án 100% đối với hồ sơ án hình sự, dân sự; tổ chức các phiên tòa trực tuyến, rút kinh nghiệm theo Nghị quyết số 33/2021/QH15 của Quốc hội góp phần nâng cao kỹ năng tranh tụng, đổi mới phương pháp làm việc của Kiểm sát viên theo hướng khoa học, trực quan, hiện đại.

Phương hướng, giải pháp và khát vọng đổi mới trong tình hình mới

Tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai đồng bộ các chủ trương, nghị quyết của Đảng, Chỉ thị và Hướng dẫn của Viện kiểm sát nhân dân tối cao về tổ chức, sắp xếp bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW.

Xác định đổi mới phương pháp quản lý, chỉ đạo, điều hành là khâu đột phá mang tính quyết định để nâng cao chất lượng toàn diện các mặt công tác. Lãnh đạo Viện quán triệt quan điểm “lấy hiệu quả làm thước đo”, “lấy chất lượng làm nền tảng”, trong đó hiệu quả thực chất được xem là tiêu chí cao nhất để đánh giá năng lực, trách nhiệm và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của mỗi tập thể, cá nhân. Việc chỉ đạo, điều hành được thực hiện theo phương châm “3 rõ”: rõ mục tiêu - rõ giải pháp - rõ trách nhiệm, bảo đảm mọi hoạt động có kế hoạch cụ thể, có người chịu trách nhiệm trực tiếp và có cơ chế kiểm soát, giám sát minh bạch.

Xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên “vừa hồng, vừa chuyên”, có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, tư duy đổi mới và năng lực thực tiễn vững chắc. Song song đó, đặc biệt coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, lấy việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh làm nền tảng để củng cố niềm tin, bản lĩnh và tinh thần “chí công vô tư” của người cán bộ Kiểm sát, hướng tới mục tiêu xây dựng hình ảnh người Kiểm sát viên thời kỳ mới, “Kiểm sát viên 5 tốt”: Chính trị vững vàng - Pháp luật tinh thông - Nghiệp vụ giỏi - Tác phong chuẩn mực - Đạo đức trong sáng.

Tập thể VKSND Khu vực 12 chụp ảnh lưu niệm với lãnh đạo VKSND thành phố Cần Thơ

Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 12 xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ cấp bách, lâu dài, gắn liền với mục tiêu xây dựng cơ quan kiểm sát hiện đại, chuyên nghiệp, hoạt động dựa trên nền tảng dữ liệu và công nghệ. Trong thời gian tới, đơn vị tiếp tục đầu tư, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, đẩy mạnh số hóa toàn bộ hồ sơ, chứng cứ, dữ liệu nghiệp vụ, hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu số đồng bộ phục vụ hiệu quả cho công tác tra cứu, thống kê, tổng hợp và báo cáo hướng tới mô hình “Viện kiểm sát điện tử - quản trị thông minh”. Bên cạnh đó, đơn vị tích cực mở rộng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu, tự động hóa công tác thống kê, báo cáo, tạo nền tảng cho việc ra quyết định nhanh, chính xác, dựa trên dữ liệu; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số cho đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên, hình thành lớp “cán bộ kiểm sát thời đại 4.0” - có tư duy số, năng lực thích ứng nhanh và tinh thần đổi mới, sáng tạo.

Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 12 xác định nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp là nhiệm vụ trung tâm, xuyên suốt, quyết định uy tín, vị thế và bản lĩnh của Ngành. Đơn vị tập trung đổi mới phương pháp kiểm sát theo hướng chặt chẽ, toàn diện và có chiều sâu, bảo đảm kiểm sát chặt từ khâu tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm đến điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án, kiên quyết không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm, giữ vững kỷ cương pháp luật và niềm tin của Nhân dân vào công lý. Chú trọng đẩy mạnh kiểm sát hoạt động tư pháp, mỗi kháng nghị, kiến nghị được ban hành không chỉ đảm bảo đúng pháp luật mà còn hướng tới giá trị thuyết phục và tính nhân văn, góp phần phòng ngừa vi phạm, củng cố trật tự, kỷ cương xã hội.

Trên nền tảng những kết quả và dấu ấn đạt được trong thời gian qua, Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 12 - Cần Thơ xác định khát vọng vươn lên không chỉ là mục tiêu phát triển, mà còn là lý tưởng cống hiến và sứ mệnh phục vụ Nhân dân. Hướng tới tầm nhìn xây dựng Viện kiểm sát kiểu mẫu, đơn vị đặt mục tiêu phát triển theo phương châm: “Tinh gọn về tổ chức - Mạnh về nhân lực - Hiệu quả về hoạt động - Vững vàng về bản lĩnh - Liêm chính trong đạo đức - Gần gũi với Nhân dân’. Mỗi cán bộ, Kiểm sát viên không ngừng rèn luyện bản lĩnh chính trị, trau dồi đạo đức nghề nghiệp, nâng cao trình độ chuyên môn, phấn đấu thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với người cán bộ Kiểm sát: “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn.”

Thảo Nguyên

VKSND Khu vực 12 - Cần Thơ