Suốt chiều dài lịch sử trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn xác định “Nêu gương” là một phương thức lãnh đạo quan trọng và là truyền thống quý báo của Đảng. Xuất phát từ quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lê Nin khi nói về công tác vận động quần chúng “Không chỉ bằng lời nói mà cả bằng việc làm và bằng nêu gương”.
Một thành tố không kém phần quan trọng xuất phát từ truyền thống nêu gương của dân tộc ta, được thể hiện bằng lời nói, hành động, việc làm đúng chuẩn mực thông qua những quy tắc trong ứng xử như “kính trên nhường dưới”, thành ngữ viết “thượng bất chính, hạ tất loạn”. Nội hàm của nó là luôn đề cao vai trò nêu gương của người đứng đầu. Truyền thống này mang giá trị nhân văn cao đẹp, là bài học quý báo để Đảng ta kế thừa và phát triển lên một tầm cao mới trong sự nghiệp lãnh đạo cách mạng và bảo vệ thành quả cách mạng.
Nhận thức được quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê Nin và truyền thống quý báo của dân tộc ta nên tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên trước Nhân dân. Theo người “Một trăm bài diễn thuyết hay không bằng một tấm gương sống”. Bác đã tiếp thu, kế thừa, bổ sung, phát triển và hoàn thiện lý luận về phương pháp và thực hành phong cách nêu gương một cách mẫu mực nhất trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của người.
Bên cạnh những quan điểm, truyền thống, tư tưởng đạo đức và phong cách vô cùng quý báo đó. Thực trạng hiện nay về nhận thức và thực hiện trách nhiệm nêu gương của số ít cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên còn hạn chế nên kết quả chưa được như mong muốn; năng lực, phẩm chất chưa ngang tầm với yêu cầu, đòi hỏi của tình hình mới. Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ cấp chiến lược thiếu gương mẫu trong học tập, tu dưỡng, rèn luyện, suy thoái về đạo đức, lối sống, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, thậm chí vi phạm nghiêm trọng kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước, gây dư luận xấu trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Trước thực trạng này, Đảng ta đã kịp thời đề ra những chủ trương, nghị quyết, quy định về trách nhiệm nêu gương của người cán bộ, đảng viên. Trong đó, Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII; Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; Quy định số 101-QĐ/TW ngày 07/6/2012 của Ban Bí thư về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp; Quy định số 08-QĐ/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương; nhằm mục đích góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương; xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên; kịp thời ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, tham nhũng, tiêu cực. Do đó, việc thực hiện chuyên đề về trách nhiệm nêu gương của người cán bộ, đảng viên trong tình hình niện nay là rất cần thiết.
Quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp và học tập, làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh – Bài học rút ra của Chi bộ 4 về “nêu gương”.
* Quan điểm về “nêu gương”
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định “Thực hiện nghiêm các quy định của Ðảng về trách nhiệm nêu gương, chức vụ càng cao càng phải gương mẫu. Ðảng viên tự giác nêu gương để khẳng định vị trí lãnh đạo, vai trò tiền phong, gương mẫu, tạo sự lan toả, thúc đẩy các phong trào cách mạng. Nêu gương là trách nhiệm, bổn phận và là đạo lý của người đảng viên của Ðảng trước Nhân dân; trách nhiệm nêu gương đó phải được thể hiện từ trong tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tự phê bình và phê bình đến trong quan hệ với quần chúng, trách nhiệm trong công tác, ý thức tổ chức kỷ luật, đoàn kết nội bộ".
*Một số nhiệm vụ, giải pháp được đề ra nhằm đề cao tính “nêu gương”
Trách nhiệm nêu gương của người cán bộ, đảng viên được xác định là nhiệm vụ, giải pháp quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn của Đảng. Do vậy, việc nêu gương không phải là khẩu hiệu, là khuyến nghị mà là yêu cầu đòi hỏi bắt buộc mang tính tự giác cao, phải có phương pháp, cách thức và mục tiêu rõ ràng.
Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ “Nâng cao bản lĩnh chính trị, trí tuệ, sự gương mẫu, tinh thần vì nhân dân phục vụ của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt và người đứng đầu các cấp” cho nên cần phải phát huy hơn nữa vai trò nêu gương của người cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo các cấp, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong việc rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống. Đại hội nhấn mạnh đến tính nêu gương thực hành dân chủ của đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Đây vừa là nhiệm vụ, giải pháp, vừa là yêu cầu quan trọng, không thể thiếu đối với người cán bộ, đảng viên trong quá trình thực hành dân chủ. Đại hội XIII của Đảng ta: “Cấp uỷ, tổ chức đảng, các tổ chức đảng trong hệ thống chính trị, đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức nêu gương thực hành dân chủ, tuân thủ pháp luật, đề cao đạo đức xã hội”.
Thiết thực hơn nữa là người cán bộ phải có ý thức xem mọi việc của mình có thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay xấu. Đứng trước sự nghiệp đổi mới và để đất nước phát triển nhanh, bền vững. Theo đó người cán bộ, đảng viên phải thật sự gương mẫu trong thực hành dân chủ, lời nói đi liền với hành động, làm nhiều hơn nói, trong sạch về phẩm chất đạo đức, lối sống. Thế nên cũng cần phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên với tiêu chí “6 dám” thông qua chính sách khuyến khích và cơ chế bảo vệ - Tức là phát huy phẩm chất, trí tuệ, năng lực và tính tiền phong gương mẫu, ý chí chiến đấu cao, “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đột phá sáng tạo và dám đương đầu với khó khăn thử thách” vì lợi ích chung.
Tuy nhiên, cần xem trọng chức năng kiểm tra, giám sát, sơ kết, rút kinh nghiệm trong Đảng, kết hợp với phát huy vai trò giám sát của các cơ quan dân cử, của Mặt trận Tổ quốc, báo chí và nhân dân đối với người cán bộ, đảng viên thực hiện các quy định nêu gương nhằm kịp thời phát hiện, bổ sung nhiều nội dung, biện pháp lãnh đạo, quản lý sát thực. Đồng thời chúng ta cũng cần có cơ chế bảo vệ rõ ràng, thiết thực để họ có đủ dũng khí, nghị lực, niềm tin cống hiến sức lực, trí tuệ của mình cho sự nghiệp chung của Đảng; góp phần vào thắng lợi trong công cuộc đổi mới, phát triển đất nước; làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh, hiện đại từng bước tiến lên Chủ nghĩa xã hội.
*Chi bộ 4, Đảng bộ VKSND thành phố Cần Thơ học tập, làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh và bài học rút ra về “nêu gương”
Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác là công việc thường xuyên lâu dài; bởi tư tưởng của Bác là kim chỉ nam, nền tảng tư tưởng của Đảng ta. Trong giai đoạn hiện nay, nước ta đang đứng trước nhiều cơ hội lớn, nhưng cũng đồng thời với nhiều thách thức. Việc tăng cường tu dưỡng, rèn luyện giáo dục đạo đức, lối sống trong Đảng và xã hội theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh là việc làm hết sức ý nghĩa, mang tầm quan trọng cốt lõi của yếu tố sống còn về hệ tư tưởng, trong đó cần tập trung vào nêu cao tinh thần trách nhiệm.
Đối với ngành Kiểm sát nhân dân, trước những yêu cầu đổi mới về công tác xây dựng cán bộ, xây dựng Ngành, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm. Người cán bộ Kiểm sát phải có nhận thức cao về việc học tập và làm theo tư tưởng của Bác, biết trách nhiệm của mình để nâng cao chất lượng công tác, góp phần quan trọng vào công cuộc bảo vệ công lý, bảo vệ Đảng, Nhà nước và quyền lợi chính đáng của người dân, thực hiện tốt công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm hiệu quả thiết thực.
Ngay từ đầu năm đảng viên Chi bộ 4 thuộc Đảng bộ Viện kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ đã thực hiện cam kết tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu nghiêm túc thực hiện nội dung của Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Quy định số 101-QĐ/TW ngày 07/6/2012 của Ban Bí thư về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp; Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương và một số quy định khác. Từ đó cho thấy sự quyết tâm và nhận thức của từng đảng viên trong Chi bộ, tầm nhìn của cấp lãnh đạo đối với tầm quan trọng của việc học tập và làm theo tư tưởng của Bác, trong đó có trách nhiệm “Nêu gương” của người cán bộ, đảng viên.
Để việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành lối sống, nếp nghĩ, cách làm của từng cán bộ, đảng viên, đòi hỏi mỗi người phải phát huy tốt hơn nữa vai trò nêu gương của mình trong học tập và làm theo Bác. Nêu cao tinh thần trách nhiệm và thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ trong tình hình mới, mỗi cán bộ, đảng viên Chi bộ 4, Đảng bộ Viện kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ cần thực hiện những nội dung sau:
Nâng cao nhận thức, trách nhiệm thực hiện nêu gương, phải được xem đây là nhu cầu tự thân, ý thức tự giác của mỗi người. Xác định đúng và phát huy tốt vai trò, trách nhiệm nêu gương trong học tập và làm theo Bác; trách nhiệm chính trị, thái độ, động cơ, nghiêm khắc về trách nhiệm thực hiện nêu gương, tự phê bình và phê bình. Việc nêu gương phải thực hiện cả đối với bản thân mình, đối với người và đối với công việc; phải làm gương thường xuyên từ việc nhỏ đến việc lớn, cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, lời nói đi đôi với việc làm, đi đôi với ý chí hành động. Đánh giá đúng bản thân, nhận rõ ưu điểm để phát huy, thấy hết hạn chế, khuyết điểm để kiên quyết sửa chữa, khắc phục; tích cực, chủ động xây dựng kế hoạch, xác định nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp nêu gương phù hợp với chức trách, nhiệm vụ được giao nhằm có kế hoạch hành động rõ ràng, cụ thể, gắn với quá trình thực hiện công tác.
Mỗi cán bộ, đảng viên cần phải nghiêm khắc với bản thân mình, không ngừng tự học, tu dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức, lối sống; phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu, ý thức, trách nhiệm đi đầu trong phẩm chất đạo đức, lối sống và thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Xây dựng mối quan hệ gắn bó chặt chẽ hơn nữa giữa Đảng với nhân dân, thực hiện có hiệu quả phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng, trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm với dân, xứng đáng là người lãnh đạo, là người đày tớ thật trung thành của nhân dân”.
Người cán bộ, đảng viên, người đứng đầu phải là những tấm gương sáng về phẩm chất đạo đức và năng lực công tác, trở thành mẫu số chung để mọi người noi theo. Do đó, phải xây dựng, bồi dưỡng và nhân rộng những tấm gương điển hình tiên tiến trong hoạt động thực tiễn. Đồng thời, thông qua hoạt động thực tiễn, bằng hoạt động thực tiễn để phát hiện, bồi dưỡng và nhân rộng các điển hình tiên tiến. Từ đó, hoạt động thực tiễn và bằng hoạt động thực tiễn sẽ xuất hiện, phát hiện những tấm gương điển hình tiên tiến, những việc làm tốt, cách làm hay. Nêu cao danh dự, lòng tự trọng của người cán bộ, đảng viên, giữ vững phẩm chất, đạo đức, nhân cách, lối sống; thường xuyên tìm tòi học hỏi, giám nghĩ, giám làm, giám đổi mới sáng tạo, giám đương đầu với khó khăn, thử thách, đặt lợi ích cơ quan, đơn vị lên trên lợi ích cá nhân, quyết tâm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Học tập và làm theo Bác để Đảng ta và mỗi cán bộ, đảng viên không ngừng nâng cao bản lĩnh, trí tuệ, năng lực, phẩm chất, uy tín của mình. Do đó, cần bồi dưỡng, giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên, nhất là thế hệ trẻ. Thường xuyên bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, xây dựng đạo đức, lối sống theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho từng cán bộ, đảng viên và người dân, nhất là thế hệ trẻ. Nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới. Chi bộ 4 đã đưa nội dung làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào chương trình, kế hoạch hành động thực hiện nghị quyết của đảng bộ gắn với phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, người đứng đầu. Kịp thời phát hiện, nhân rộng và tôn vinh, khen thưởng những gương điển hình tiên tiến.
Cần chú trọng đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp, hình thức học tập, tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh phù hợp với từng đối tượng. Đẩy mạnh việc phát hiện, bồi dưỡng, biểu dương, tuyên truyền, nhân rộng các tấm gương, điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo Bác. Tích cực rèn luyện 05 đức tính của người cán bộ Kiểm sát “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”; tích cực hưởng ứng cuộc vận động xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên “Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm”.
Thông qua quá trình rèn luyện, học tập và làm theo tư tưởng của Bác, Chi bộ 4 đã đút kết được một số bài học kinh nghiệm để đội ngũ cán bộ, đảng viên thực hiện trong việc nêu gương:
Một là, nhận thức việc đề cao trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên là yêu cầu tất yếu khách quan, là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của công tác xây dựng Đảng, nhằm nâng cao uy tín, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và vai trò cầm quyền của Đảng trước những thách thức to lớn trong tình hình mới.
Hai là, trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên là cơ sở để xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên các cấp có đủ năng lực trình độ, phẩm chất đạo đức, uy tín lan toả đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Ba là, việc nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên cần tiến hành thường xuyên, mọi lúc, mọi nơi theo phương châm “chức vụ càng cao thì càng phải đề cao tính tiền phong, gương mẫu”. Khi nêu gương trở thành việc làm thường xuyên, tự giác và là trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên thì nó có tác dụng rất lớn trong việc tăng cường, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, đối với sự nghiệp đổi mới và là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp cách mạng Việt Nam.
Bốn là, phát huy tính tự giác với tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với việc thực hiện nêu gương của cán bộ, đảng viên theo quy định của Đảng; kịp thời phát hiện, ngăn chặn, đẩy lùi biểu hiện suy thoái, tham nhũng, tiêu cực; cũng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.
Năm là, cơ sở quan trọng để mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân đấu tranh chống lại các biểu hiện suy thoái, thiếu gương mẫu, vi phạm đạo đức, trái thuần pong mỹ tục hoặc vi phạm pháp luật của số ít cán bộ, đảng viên; đồng thời rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống các Chỉ thị, quy chế, quy định về trách nhiệm “Nêu gương” của người cán bộ, đảng viên.
*Kết luận
Trách nhiệm nêu gương của người cán bộ, đảng viên tiếp tục được cọi trọng và là bước tiến lớn, đột phá trong nhận thức về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Thực hiện nêu gương là thể hiện tính tiền phong, gương mẫu, là cam kết chính trị của cán bộ, đảng viên đối với chính mình và đối với Đảng, đối với nhân dân. Chi uỷ chi bộ 4, cán bộ, đảng viên cần thực hiện tốt các quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp, đưa việc nêu gương trở thành việc làm tự giác, thường xuyên và nếp sống văn hóa của mỗi người; tạo sự lan tỏa từ trên xuống dưới, củng cố lòng tin yêu của người dân, xây dựng Chi bộ ngày càng vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Học tập và làm theo tấm gương, đạo đức, phong cách của chủ tịch Hồ Chí Minh về tinh thần trách nhiệm, nêu gương là bài học vô cùng quý giá, đặc biệt là đối với cán bộ, đảng viên. Đó là sự tự giác về ý thức về trách nhiệm của mình trong công việc chung, là việc cố gắng, nỗ lực hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ ở cương vị công tác. Mỗi cán bộ, đảng viên phải thấm nhuần, khắc sâu lời Bác dạy: Cán bộ, đảng viên “là người đày tớ trung thành và tận tụy của nhân dân”; “phục vụ nhân dân là phục tùng chân lý”; “làm công bộc cho dân là một việc làm cao thượng”. Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về nêu gương là nhằm tiếp tục nâng cao nhận thức và làm theo tấm gương đạo đức của Bác. Từ đó giúp cán bộ, đảng viên hoàn thành công việc với chất lượng và hiệu quả cao, góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị mà Đảng và Nhân dân giao phó./.
