Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến công tác tư pháp và ngành Kiểm sát nhân dân. Người đã dạy cán bộ Kiểm sát phải hội tụ đủ 10 chữ vàng: "Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn".
Trong bối cảnh hiện nay, khi công cuộc cải cách tư pháp đang diễn ra mạnh mẽ theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết 27-NQ/TW về xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, việc "nêu cao tinh thần trách nhiệm" không chỉ là khẩu hiệu mà là yêu cầu sống còn đối với mỗi cán bộ, Kiểm sát viên ngành Kiểm sát nhân dân. Đây là một trong những phẩm chất cốt lõi của người cán bộ cách mạng. Đối với ngành Kiểm sát nhân dân, là cơ quan thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, tinh thần trách nhiệm lại càng mang ý nghĩa đặc biệt, quyết định đến công lý, lẽ phải và niềm tin của nhân dân.
Theo Bác, trách nhiệm là "gánh vác công việc" một cách tự giác, là "làm đúng đường lối, chính sách" của Đảng và Nhà nước, là "hoàn thành nhiệm vụ" một cách tốt nhất. Tinh thần trách nhiệm là: "Khi Đảng, Chính phủ hoặc cấp trên giao cho ta việc gì, bất kỳ to hay nhỏ, khó hay dễ, ta cũng đưa cả tinh thần, lực lượng ra làm cho đến nơi đến chốn, vượt mọi khó khăn, làm cho thành công".
Đối với ngành Kiểm sát nhân dân, việc nêu cao tinh thần trách nhiệm được cụ thể hóa qua việc thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, đảm bảo: Không làm oan người vô tội; Không bỏ lọt tội phạm; Bảo vệ sự tôn nghiêm của pháp luật. Để nâng cao tinh thần trách nhiệm, mỗi cán bộ Kiểm sát cần soi chiếu vào 05 đức tính Bác Hồ dạy: “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”. Là cán bộ Kiểm sát tâm phải sáng, lòng phải trong, không vì lợi ích cá nhân, không vì nể nang hay sức ép mà làm sai lệch hồ sơ vụ án, nhìn nhận sự việc như nó vốn có, không suy diễn chủ quan, không áp đặt ý chí cá nhân, không quan cách, hách dịch, biết lắng nghe ý kiến của nhân dân, của đồng nghiệp và các cơ quan hữu quan. Dám đấu tranh với cái sai, bảo vệ cái đúng. Trong quá trình giải quyết án, phải căn cứ vào chứng cứ và quy định của pháp luật, không thiên vị. Khi đánh giá chứng cứ, phê chuẩn các quyết định tố tụng, Kiểm sát viên phải xem xét toàn diện cả chứng cứ buộc tội và gỡ tội, các tình tiết tăng nặng và giảm nhẹ. Tuyệt đối tránh tư duy “án bỏ túi” hay định kiến. “Trọng chứng hơn trọng cung”. Kiểm tra kỹ lưỡng từng bút lục, từng quy trình tố tụng. Thận trọng nhưng không có nghĩa là do dự, chậm trễ, mà là chắc chắn, chuẩn xác trong từng quyết định. Tôn trọng bị can, bị cáo và người tham gia tố tụng. Lắng nghe ý kiến tranh tụng của Luật sư tại phiên tòa để đưa ra quan điểm luận tội thuyết phục, thấu tình đạt lý.
Ngành kiểm sát được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho chức năng, nhiệm vụ thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, là một trong những cơ quan trực tiếp đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo đảm quyền, tự do dân chủ của công dân; đồng thời, còn được giao nhiệm vụ điều tra tội phạm, truy tố người phạm tội ra trước Toà án và bảo đảm cho các hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án hình sự thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Đây là chức năng, nhiệm vụ đặc thù của ngành Kiểm sát, do vậy, cán bộ Kiểm sát cũng phải có những phẩm chất đạo đức đặc thù để thực hiện nhiệm vụ ấy. Để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của ngành, cán bộ Kiểm sát vừa phải có những phẩm chất đạo đức của cán bộ nói chung như “Cần, Kiệm, Liêm, Chính”; vừa phải có những mục tiêu, lý tưởng cao đẹp của người cán bộ cách mạng, như “Trung với Đảng, hiếu với dân, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua”…
Việc học tập và làm theo lời Bác về tinh thần trách nhiệm được ngành Kiểm sát cụ thể hóa thông qua phong trào xây dựng đội ngũ cán bộ “Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm”. Cán bộ Kiểm sát nâng cao trách nhiệm trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra: Nêu cao trách nhiệm chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm, gắn công tố với hoạt động điều tra. Kiểm sát viên phải chủ động, bám sát hồ sơ, thu thập chứng cứ, đưa ra quyết định truy tố chính xác, khách quan. Trong công tác Kiểm sát hoạt động tư pháp phải tăng cường trách nhiệm trong việc phát hiện vi phạm, kiến nghị kịp thời, góp phần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa. Đồng thời cán bộ, Kiểm sát viên phải luôn rèn luyện phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp, gương mẫu, kỷ cương, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, phải gương mẫu trong công việc và lối sống, chấp hành nghiêm kỷ luật, kỷ cương của Ngành, tránh biểu hiện thiếu trách nhiệm, vô cảm. Có bản lĩnh vững vàng để đấu tranh bảo vệ công lý, không bị tác động, mua chuộc bởi vật chất hay lợi ích nhóm, dám chịu trách nhiệm trước kết quả công việc, phải thực hiện trách nhiệm một cách minh bạch, liêm chính trong mọi hoạt động. Cải cách hành chính, đổi mới lề lối làm việc. Áp dụng công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp làm việc để tăng hiệu quả, giảm phiền hà cho nhân dân. Tăng cường đối thoại, tiếp dân, thể hiện trách nhiệm gần dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo kịp thời.
Để cán bộ, Kiểm sát viên luôn giữ vững bản lĩnh chính trị, hoàn thành tốt chỉ tiêu nghiệp vụ, nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa phải tự giác cập nhật các văn bản pháp luật mới. Thực hiện phương châm “Thực chất, hiệu quả” trong công tác số hóa hồ sơ vụ án và báo cáo án bằng sơ đồ tư duy. Thực hiện nghiêm quy định về những điều Đảng viên không được làm và quy tắc ứng xử của Kiểm sát viên. Nêu cao tính tiên phong, gương mẫu: “Việc gì có lợi cho dân thì phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân thì phải hết sức tránh”. Chủ động trong công việc, không chờ cầm tay chỉ việc. Sẵn sàng nhận nhiệm vụ khó, án phức tạp để rèn luyện bản lĩnh nghề nghiệp. Tăng cường phối hợp chặt chẽ với Cơ quan điều tra và Tòa án trên cơ sở đúng quy định pháp luật để giải quyết vụ án nhanh chóng, chính xác.
Việc học tập và làm theo lời dạy của Bác Hồ về nêu cao tinh thần trách nhiệm đã và đang tạo ra những chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của mỗi cán bộ, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân nói chung và cán bộ, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ nói riêng. Để giữ vững bản lĩnh, phẩm chất, đạo đức của người cán bộ Kiểm sát cần tiếp tục đưa việc học tập này đi vào chiều sâu, biến tinh thần trách nhiệm thành hành động cụ thể, thường xuyên, góp phần xây dựng ngành Kiểm sát nhân dân trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là cơ quan thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, bảo vệ pháp luật, bảo vệ công lý, “phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân”.
Phạm Hương
Văn phòng VKSND TP. Cần Thơ
Văn phòng VKSND TP. Cần Thơ
