Trong suốt quá trình hơn 65 năm xây dựng và phát triển, ngành Kiểm sát nhân dân luôn xác định cho mình phương châm hành động xuyên suốt là “Công minh, Chính trực, Khách quan, Thận trọng, Khiêm tốn”. Đây không chỉ là lời dặn dò của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với cán bộ kiểm sát, mà còn là chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, kim chỉ nam cho mọi hoạt động thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp.

Trải qua các thời kỳ, lời dạy ấy vẫn giữ nguyên giá trị, được các thế hệ cán bộ vận dụng triệt để trong việc thực hiện chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Qua đó, góp phần bảo vệ Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân; bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; đồng thời bảo đảm cho pháp luật được chấp hành nghiêm minh và thống nhất.

Từ lời dạy thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Phòng Công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm án hình sự (Phòng 7) - Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) thành phố Cần Thơ luôn nhận thức sâu sắc rằng việc quán triệt và vận dụng tư tưởng của Người là yêu cầu mang tính cấp thiết và xuyên suốt. Bởi đây là lĩnh vực liên quan trực tiếp đến công lý, quyền con người, cũng như niềm tin của Nhân dân vào pháp luật và vào hệ thống tư pháp.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn rằng, đối với cán bộ Kiểm sát, trước hết phải thấu hiểu và thực hành tốt chữ “Công minh”. Trong tác phẩm “Đời sống mới”, Bác đã nhấn mạnh yêu cầu về đạo đức và công tâm đối với những người làm công tác công quyền: “Mình là người làm việc công, phải có công tâm, công đức… việc gì cũng phải công bình, chính trực, không nên vì tư ân, tư huệ, hoặc tư thù, tư oán…”. Lời dạy ấy đến nay vẫn còn nguyên giá trị định hướng cho đội ngũ lãnh đạo, công chức của Phòng 7 VKSND thành phố Cần Thơ.

Ở cấp phúc thẩm, nhiều vụ án có tính chất phức tạp, nhạy cảm, thu hút sự quan tâm không chỉ của bị cáo, bị hại, luật sư mà còn của dư luận xã hội. Trong bối cảnh đó, Kiểm sát viên Phòng 7 luôn giữ vững sự công minh, tức là tuyệt đối đặt lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cũng như yêu cầu phòng ngừa, răn đe tội phạm lên hàng đầu. Mọi quan điểm đề xuất trong quá trình giải quyết vụ án, từ việc giữ nguyên, sửa án đến hủy án đều phải dựa trên hệ thống chứng cứ khách quan, đúng quy định của pháp luật và không bị chi phối bởi bất kỳ áp lực nào từ bên ngoài.

“Chính trực” - một trong những phẩm chất cốt lõi được Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn đối với cán bộ ngành Kiểm sát. Người cán bộ Kiểm sát chính trực là người không vụ lợi, sống trung thực, ngay thẳng, hành động theo lẽ phải và luôn đặt pháp luật, công lý lên trên mọi toan tính cá nhân.

Trong thực tiễn công tác phúc thẩm của Phòng 7 VKSND thành phố Cần Thơ, nơi thường xuyên xử lý các vụ án có tính chất phức tạp, lời khai mâu thuẫn, chứng cứ nhiều chiều và chịu tác động từ nhiều phía, chính trực là “tấm khiên” đạo đức giúp Kiểm sát viên giữ vững bản lĩnh nghề nghiệp. Đó là sự kiên quyết bảo vệ sự thật khách quan, không thỏa hiệp với sai trái; là thái độ công tâm, không thiên vị, không thành kiến; là dũng khí nói lên quan điểm đúng đắn. Chính trực giúp Kiểm sát viên thẳng thắn trong lập luận, sự minh bạch trong phát biểu tại phiên tòa và tinh thần trách nhiệm dám nhận thiếu sót khi có sai phạm, nhưng cũng kiên định bảo vệ quan điểm khi đã có đủ căn cứ pháp lý và thực tiễn.

Trong “Mười chữ vàng” Bác Hồ căn dặn cán bộ Kiểm sát, “Khách quan” là một phẩm chất đặc biệt quan trọng. Kiểm sát viên phải luôn giữ được thái độ khách quan trong mọi hoàn cảnh, nghĩa là không được nhìn nhận vấn đề một cách chủ quan, phiến diện hay định kiến, mà phải soi xét sự việc một cách toàn diện, đa chiều và thấu tình đạt lý.

Trong hoạt động tố tụng, nhất là ở giai đoạn phúc thẩm, việc giữ vững sự khách quan càng trở nên quan trọng. Chính vì vậy, kiểm sát viên của Phòng 7 phải đánh giá lại toàn bộ quá trình giải quyết vụ án, xem xét kỹ lưỡng nội dung kháng cáo, kháng nghị, đối chiếu với hồ sơ, chứng cứ và các tình tiết mới phát sinh. Mọi đề xuất đều phải dựa trên căn cứ pháp lý rõ ràng, lập luận chặt chẽ, xuất phát từ sự thật khách quan của vụ án.

“Thận trọng” một trong năm phẩm chất đạo đức mà Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn cán bộ Kiểm sát. Theo Bác, người cán bộ Kiểm sát khi thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp phải luôn suy nghĩ kỹ lưỡng, hành động cẩn trọng, tránh mọi sai sót dù là nhỏ nhất. Bởi lẽ, mỗi sai sót trong công tác này đều tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng: gây oan sai cho người vô tội, bỏ lọt tội phạm, xâm phạm quyền con người, quyền công dân, cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Trong công tác nghiệp vụ của Phòng 7, việc kiểm sát bản, giải quyết hồ sơ vụ án có kháng cáo, kháng nghị thường có khối lượng lớn, tình tiết phức tạp, có khi liên quan đến sinh mệnh chính trị, danh dự, uy tín hoặc tự do thân thể của bị cáo. Trong hoàn cảnh đó, Kiểm sát viên của Phòng 7 không chỉ cần nắm chắc pháp luật mà còn phải nghiên cứu tỉ mỉ từng chi tiết, rà soát kỹ từng tài liệu, đánh giá đúng bản chất vụ án trên cơ sở chứng cứ khách quan, để kịp thời phát hiện vi phạm và giải quyết vụ án được hiệu quả. Trong hoạt động xét xử, việc chuẩn bị kỹ đề cương xét hỏi, dự thảo phát biểu và dự kiến các tình huống phát sinh tại phiên tòa là biểu hiện cụ thể của sự thận trọng, góp phần nâng cao chất lượng tranh tụng và hiệu quả kiểm sát xét xử.

“Khiêm tốn”, phẩm chất cuối cùng trong “Mười chữ vàng” Bác Hồ căn dặn cán bộ Kiểm sát, không chỉ là biểu hiện của nhân cách cao đẹp, mà còn là yếu tố quan trọng giúp mỗi Kiểm sát viên không ngừng hoàn thiện bản thân, vươn lên trong rèn luyện và trưởng thành trong nghề nghiệp. Khiêm tốn nghĩa là không tự mãn, không kiêu ngạo, không đặt cái tôi lên trên tập thể; là biết lắng nghe, cầu thị, biết tôn trọng ý kiến của người khác và sẵn sàng học hỏi từ thực tiễn, từ đồng chí, đồng nghiệp và cả từ người dân.

Trong công tác chuyên môn, đặc biệt tại phiên tòa, Kiểm sát viên cần thể hiện tinh thần khiêm tốn bằng cách lắng nghe đầy đủ, nghiêm túc ý kiến của Hội đồng xét xử, luật sư, bị cáo, bị hại và các bên tham gia tố tụng. Khi ý kiến đó có căn cứ pháp lý và phù hợp với thực tiễn, Kiểm sát viên cần mạnh dạn tiếp thu để điều chỉnh quan điểm theo hướng đúng đắn, hợp lý. Khiêm tốn ở đây không phải là sự nhún nhường thụ động, mà là biểu hiện của sự bản lĩnh và cầu thị.

Trong nội bộ đơn vị, tinh thần khiêm tốn thể hiện qua thái độ chân thành trong học hỏi, sẵn sàng trao đổi kinh nghiệm, lắng nghe góp ý từ đồng nghiệp, đặc biệt là trong việc xử lý các vụ án khó, án phức tạp, có nhiều chiều cạnh pháp lý. Tại Phòng 7, đức tính khiêm tốn đã trở thành một nét đẹp văn hóa nghề nghiệp, góp phần xây dựng một tập thể đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau cùng hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Việc vận dụng sâu sắc và toàn diện “Mười chữ vàng” Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn “Công minh, Chính trực, Khách quan, Thận trọng, Khiêm tốn” vào từng mặt công tác chuyên môn của Phòng 7 VKSND thành phố Cần Thơ không chỉ góp phần nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử, mà còn là yếu tố then chốt tạo dựng niềm tin của Nhân dân vào sự công bằng, nghiêm minh và nhân đạo của pháp luật. Đây cũng là thước đo cho bản lĩnh chính trị, trình độ nghiệp vụ và phẩm chất đạo đức của mỗi Kiểm sát viên, đồng thời là nền tảng để xây dựng hình ảnh người cán bộ Kiểm sát trong sạch, vững vàng, bản lĩnh và tận tụy. Trong bối cảnh tình hình tội phạm còn diễn biến phức tạp, tính chất các vụ án ngày càng tinh vi, phức tạp và yêu cầu cải cách tư pháp ngày một sâu rộng, việc mỗi Kiểm sát viên, công chức của Phòng 7 VKSND thành phố Cần Thơ thấm nhuần tư tưởng của Bác và vận dụng nhuần nhuyễn năm phẩm chất đạo đức cốt lõi ấy chính là chìa khóa quan trọng để hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.

Lâm Xuân Cư
Phòng 7, VKSND TP Cần Thơ