Trong thời gian qua, từ khi Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực pháp luật và khi không có văn bản mới thay thế hướng dẫn các quy định của tội “Đánh bạc” và “Tổ chức đánh bạc” thì quá trình thực hiện phần lớn căn cứ vào Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao khi xử lý các vụ án về tội “Đánh bạc” và “Tổ chức đánh bạc” hoặc “Gá bạc”. Tuy nhiên, trên thực tiễn giải quyết loại tội phạm này vẫn còn có những vấn đề chưa được thống nhất, đặc biệt là khi xác định tình tiết định khung tại điểm d - khoản 1 - Điều 322 BLHS 2015 về tội “Tổ chức đánh bạc”.
Tổ chức đánh bạc là hành vi của người rủ rê, lôi kéo, tụ tập những người khác vào việc đánh bạc nhằm mục đích thu tiền.
Điều 2 Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn tổ chức đánh bạc thuộc một trong các trường hợp sau đây là “với quy mô lớn”.
“a, Tổ chức đánh bạc cùng một lúc cho mười người đánh bạc trở lên hoặc từ 2 chiếu bạc trở lên mà số tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc có giá trị từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng.
b, Có tổ chức nơi cầm cố tài sản cho người tham gia đánh bạc; có lắp đặt trang thiết bị phục vụ cho việc đánh bạc; có phân công người canh gác, người phục vụ, sắp đặt lối thoát khi bị vây bắt, sử dụng phương tiện như ô tô, xe máy, điện thoại... để trợ giúp cho việc đánh bạc.
c, Tổng số tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc trong cùng một lần có giá trị từ 20.000.000 trở lên”.
Thực tế xin trao đổi vụ án có nội dung như sau:
Ngày 15/10/2021, Công an huyện B triệt phá sòng bạc dưới hình thức đánh bài binh xập xám do Nguyễn Văn H tổ chức tại nhà của gia đình H. Bắt giữ tổng số 12 đối tượng; thu giữ trên người các đối tượng số tiền sử dụng vào mục đích đánh bạc là 14.500.000 đồng và một số vật chứng, công cụ sử dụng đánh bạc.Tuy nhiên, không thu giữ được tiền tại chiếu bạc.
Kết quả điều tra ban đầu xác định:Trong tổng số 12 đối tượng bị bắt giữ thì có 8 đối tượng đánh bạc. Còn lại 4 đối tượng gồm Nguyễn Văn H, Trần Xuân N, Trần Văn T và Hoàng Văn K là người tổ chức sòng bạc.
Nguyễn Văn H là người đứng ra tổ chức sòng bạc để thu tiền. H chuẩn bị công cụ, phương tiện đánh bạc, phân công Trần Xuân N làm nhiệm vụ canh gác, sử dụng điện thoại dẫn đường cho các đối tượng vào sòng bạc; Trần Văn T phục vụ thức ăn, nước uống tại sòng bạc, Hoàng Văn K thu tiền xâu, hướng dẫn nơi để xe mô tô cho các đối tượng đến đánh bạc. Ngoài ra, H khi không có người làm cái thì H còn tham gia đánh bạc với vai trò làm cái để thu hút các đối tượng khác đến tham gia. Tuy nhiên, ngày bắt quả tang thì H không tham gia đánh bạc và không làm cái.
- Trong số08 đối tượng trực tiếp đánh bạc thì có 05 đối tượng sử dụng số tiền đánh bạc đủ định lượng hoặc có tiền án, tiền sự về tội “Đánh bạc”, đã bị khởi tố về tội “Đánh bạc” theo Điều 321 Bộ luật Hình sự 2015.
- Riêng phần xác định tội danh đối với Nguyễn Văn H và các đối tượng còn lại thì còn có một số quan điểm khác nhau:
Quan điểm thứ nhất cho rằng: Hành vi của H cùng đồng bọn là N, T và K bị xử lý với vai trò đồng phạm về tội “Đánh bạc”theo quy định tại Điều 321 BLHS. Bởi lẽ:
Mặc dù H cùng đồng bọn có hành vi tổ chức đánh bạc nhưng căn cứ số lượng tiền và số người đánh bạc thì không thỏa mãn “với quy mô lớn” theo hướng dẫn tại điểm a, c - Điều 2 - Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP và các quy định tại điểm a, b và c - khoản 1 - Điều 322 BLHS 2015.
H có phân công người canh gác, có sử dụng điện thoại trợ giúp đánh bạc nhưng không tổ chức nơi cầm cố tài sản cho người tham gia đánh bạc; không lắp đặt trang thiết bị phục vụ cho việc đánh bạc...Quan điểm này cho rằng phải thỏa mãn tất cả các yếu tố nêu tại điểm b - Điều 2 của Nghị quyết 01/2010 và điểm d - khoản 1 - Điều 322 BLHS 2015 thì mới có căn cứ để xác định “quy mô lớn” và đủ yếu tố cấu thành tội “Tổ chức đánh bạc”.
Do vậy quan điểm này cho rằng H cùng các đối tượng khác bị xử lý về tội “Đánh bạc” với vai trò giúp sức là đúng.
- Quan điểm thứ hai cho rằng: Hành vi của H cùng đồng bọn phải bị xử lý về tội “Tổ chức đánh bạc” theo điểm d - khoản 1 - Điều 322 BLHS 2015.
Bản thân cũng đồng ý với quan điểm này. Bởi lẽ H cùng đồng bọn có hành vi tổ chức đánh bạc để thu tiền. Trong đó, H là người đứng ra tổ chức, chuẩn bị công cụ,phương tiện phục vụ việc đánh bạc, có phân công cụ thể nhiệm vụ cho các đối tượng khác như: thu tiền xâu, phục vụ ăn uống, canh gác, dẫn đường cho các đối tượng đánh bạc. Trong Nghị quyết số 01 ngày 22/10/2010 của Hội đồng thẩm phán cũng không quy định phải thỏa mãn tất cả các yếu tố này thì mới xác định là “với quy mô lớn”. Đồng thời, theo quyết định số 355, ngày 08/10/2021 của Tòa án nhân dân tối cao ban hành về việc công bố danh mục các văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực thì đến thời điểm hiện tạiNghị quyết 01/2010 đã hết hiệu lực. Do đó, trong tình huống trên chỉ căn cứ vào các quy định tại Điều 322 BLHS 2015 để xem xét yếu tố định tội, trong khi đó điểm d - khoản 1 - Điều 322 BLHS 2015 quy định rõ:
“d) Có tổ chức nơi cầm cố tài sản cho người tham gia đánh bạc; có lắp đặt trang thiết bị phục vụ cho việc đánh bạc hoặc phân công người canh gác, người phục vụ khi đánh bạc; sắp đặt lối thoát khi bị vây bắt, sử dụng phương tiện để trợ giúp cho việc đánh bạc;”
Như vậy, theo quy định tại điểm d có chữ “hoặc” để phân định rõ ràng 02 vế câu với nhau; Chỉ cần tội phạm thỏa mãn 01 trong 02 vế nêu trên là đủ yếu tố cấu thành tội “Tổ chức đánh bạc”.
Vì vậy, Nguyễn Văn H phải bị khởi tố về tội “Tổ chức đánh bạc”. Các đối tượng Trần Xuân N, Trần Văn T và Hoàng Văn K phải bị khởi tố với vai trò đồng phạm về tội “Tổ chức đánh bạc” mới đúng tội danh và đúng bản chất hành vi phạm tội.
Trên đây là ý kiến trao đổi nghiệp vụ của cá nhân trong quá trình hoạt động thực tiễn, góp phần để việc áp dụng pháp luật khi giải quyết các vụ án đánh bạc, tổ chức đánh bạc được chính xác và đúng quy định./.
