Theo quy định tại Điều 70 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017:
“1. Đương nhiên được xóa án tích được áp dụng đối với người bị kết án không phải về các tội quy định tại Chương XIII và Chương XXVI của Bộ luật này khi họ đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án và đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này.
2. Người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:
a) 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;
b) 02 năm trong trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;
c) 03 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;
d) 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.
3. Người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi hết thời hiệu thi hành bản án, người đó không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều này...”
Như quy định của Điều luật thì: Đương nhiên được xóa án tích được áp dụng đối với người bị kết án nếu không phải về các tội: Xâm phạm an ninh quốc gia (Chương XIII) và các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh (Chương XXVI) của Bộ luật này khi họ đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án và đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều luật này.
Ví dụ minh họa: Ngày 22/5/2009 Nguyễn Văn A bị Tòa án nhân dân huyện T xử phạt 02 năm tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 04 năm về tội “Đánh bạc” A chưa chấp hành nộp án phí và hình phạt bổ sung theo nội dung bản án. Ngày 10/01/2021 A có hành vi phạm tội Tổ chức đánh bạc, nhưng trước đó vào ngày 15/01/2020 A đã nộp án phí và hình phạt bổ sung, như vậy trường hợp của A đã được xóa án tích hay chưa?
Trên thực tế đã có hai quan điểm khác nhau:
- Quan điểm thứ nhất: A chưa được xóa án tích vì đương nhiên xóa án tích được tính kể từ ngày chấp hành xong toàn bộ bản án và không phạm tội mới trong thời gian quy định tại khoản 2 - Điều 70 BLHS. Quan điểm này cho rằng quy định của Điều luật chỉ rút ngắn về thời hạn xóa án tích so với quy định của Bộ luật hình sự trước đó nhưng cách tính thời hạn xóa án tích bắt đầu từ ngày chấp hành xong hình phạt bổ sung.
- Quan điểm thứ hai: A đã được đương nhiên xóa án tích vì đã chấp hành xong hình phạt chính, đã chấp hành xong hình phạt bổ sung và hình phạt khác trước ngày phạm tội mới.
Người viết đồng tình theo quan điểm thứ hai, vì A đã chấp hành xong thời gian thử thách của án treo, đã đáp ứng điều kiện quy định tại điểm a - khoản 2 - Điều 70 BLHS trước ngày thực hiện hành vi phạm tội mới và tại Điều 73 BLHS cũng đã quy định rõ về cách tính thời hạn để xóa án tích “1… Thời hạn để xóa án tích quy định tại Điều 70, 71 của Bộ luật này căn cứ vào hình phạt chính đã tuyên”.
